Przepraszam, że odciągam Was od śledzenia (być może) epokowego odkrycia, które wywróci świat nauki do góry nogami. Sam biegam cały dzień jak kot z pęcherzem, chłonąc informacje na temat rzekomych nadświetlnych neutrin. Zanim jednak coś na ten temat naskrobię, poczekam aż sytuacja się uspokoi i wypowiedzą się największe autorytety w dziedzinie fizyki. Tymczasem mam w zamian coś z innej beczki. Otóż moja luba miała okazję zaciągnąć się na krótki czas do pracy w żydowskiej restauracji. Wierzcie mi, nie była to pierwsza lepsza knajpa, jaką może odwiedzić każdy Polak. Bagaż doświadczeń i informacji o kulturze żydowskiej, jakie zebrała przez te kilka dni jest doprawdy imponujący, toteż namówiłem ją aby się nim podzieliła. Oddaję więc głos Luthien.

Nie wiem jakie są obowiązujące mity na temat narodu żydowskiego, więc pewnie nie uda mi się ich obalić. Domyślam się jednak, z czego wynika antysemityzm ? z najbardziej pierwotnego uczucia, na jakie stać współczesnych ludzi, czyli lęku przed nieznanym.
Jak co roku w sezonie grzybowym, wyjechałam na przymusowe wakacje na wieś. Podczas odwiedzin u rodziny co chwila słyszałam, że kuzynka pracuje ?u Żydków?: jak się później okazało, w żydowskiej restauracji. Nie jest to typowa restauracja, bowiem otwiera się ją tylko na rezerwację, gdy przyjeżdża grupa i zamawia sobie posiłek. Kuzynce (której w tym miejscu z całego serca dziękuję) udało się wprowadzić mnie w szeregi pracowników i tak - na dwa dni - zostałam kelnerką w prawdziwej żydowskiej restauracji.
W piątek wieczorem, już na dwie godziny przed planowaną kolacją, rozpoczęliśmy przygotowania. Ustawienie stołów, rozłożenie obrusów i zastawy należały do tych standardowych. Ponadto należało wykonać kilka specyficznych czynności, uwarunkowanych przez trwający szabas. (Szabas, czy szabat to w Judaizmie pamiątka ostatniego dnia aktu stworzenia, kiedy Bóg odpoczywał. Trwa od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę - przyp. A.) Żydzi nie mogą w tym czasie używać elektryczności, zapalaliśmy więc światła w toaletach i zostawialiśmy drzwi otwarte. Nie mogą narażać się na wysiłek, w związku z czym darliśmy papier toaletowy na kawałki i odkręcaliśmy butelki z zimnymi napojami (nie mogły być fabrycznie zamknięte). Ze szczególną starannością zajmowaliśmy się stołem przeznaczonym dla nauczycieli (najstarszych Żydów, obdarzonych wielkim autorytetem - przyp. A.), których najłatwiej urazić niedbalstwem. Z ?niewielkim?, półgodzinnym spóźnieniem, pojawiła się pierwsza grupa uczniów ze szkoły w Izraelu. Spodziewałam się pokornie pochylonych, zamyślonych i uduchowionych w modlitwie chłopców. Tymczasem uczniowie ?wlali się? do sali niczym klasa gimnazjalistów wychodzących z klasy na przerwę ? głośno, szybko, chaotycznie, szturchając się i śmiejąc. Zanim jeszcze usiedli przy stole, rozpoczęły się tradycyjne śpiewy i tańce, którym towarzyszyło klaskanie. Te naprawdę głośne przyśpiewki, mocno przypominające występy kibiców na stadionach, nie opuściły nas do końca kolacji. Żywe reakcje Izraelitów utrudniały nam noszenie im pełnych talerzy i spowodowały, że jeden z nich został przeze mnie oblany zupą. Na szczęście zachował się kulturalniej niż zrobiłby to niejeden Polak. Gdy zjedli przystawkę, na którą składał się łosoś z warzywami, musieliśmy bardzo dokładnie pozbierać talerze i resztki potrawy, ponieważ na jednym stole nie mogła jednocześnie znaleźć się ryba i mięsne danie główne. Deseru prawie nikt nie tknął.

Pomiędzy kolejnymi daniami, uczniowie słuchali nauk kolejnych wychowawców, klaskali i śpiewali dla niego. Dobry humor nie opuszczał ich ani na chwilę. Młodzi Żydzi zachowują się wobec siebie dość? poufale, tj. w sposób, jaki w naszej kulturze byłby manifestacją odmiennej orientacji seksualnej. Jednym słowem nie potrzebowali kobiet ani alkoholu, aby dobrze się bawić. Prawie wszyscy nosili starannie wyprasowane koszule w pastelowych kolorach i jarmułki. Otwartość okazywali również wobec kelnerek, jedną z koleżanek prosząc o rękę. Odetchnęliśmy z ulgą na około 15 minut, gdy zapadła kompletna cisza, w związku z przemówieniem najstarszego nauczyciela. Co do koszerności potraw - warto wiedzieć, że Coca-Cola i Coca-Cola Light są koszerne, ale Coca-Cola Zero już nie. (Podobno wysoko postawiony przedstawiciel Judaizmu wydał taki werdykt, po odwiedzinach w fabryce Coca-Coli - przyp. A.) Koszerna chałka sprowadzana była specjalnie z Wiednia, a jedyny koszerny ketchup to Heinz. Po zjedzeniu mięsa Żydzi nie mogą zjeść produktu mlecznego przez cztery godziny, a po zjedzeniu produktu mlecznego nie mogą zjeść mięsa przez dwie. Interesujące są specjalne urządzenia, produkowane z myślą o egzotycznych potrzebach płynących z Judaizmu. Ponieważ wierzący nie mogą posługiwać się elektrycznością w szabas, wyposażają się w specjalnie piece lub płyty grzewcze, które włączają w piątek przed zachodem słońca, aby trzymały jednakową temperaturę aż do soboty wieczorem! Nie mogą również jeździć samochodem ani rozmawiać przez telefon, za to w piątki małżeństwa muszą uprawiać seks. Haczyk tkwi w tym, że nie wolno stosować antykoncepcji, a co bardziej religijne pary robią "to" przez prześcieradło ze specjalnym otworem.
Wśród pracowników restauracji był tylko jeden Żyd. Cała jego praca polega na otwarciu i zamknięciu restauracji (gdyby zrobił to nie-Żyd, lokal przestałby być koszerny!) oraz... wybijaniu jajek. Kucharze musieli przejść blisko roczny kurs gotowania w Wiedniu, aby zdobyć licencję na przygotowywanie koszernych potraw. Właściciel ma przyjaciół Żydów i doskonale zna ich zwyczaje, co jest mu niezbędne aby uniknąć obrażenia swoich gości.
Tak, Żydzi są specyficzni. Pewnie nie potrafimy sobie wyobrazić przestrzegania reguł, które im udaje się zachować - dlatego też potrzebują własnego państwa, dostosowanego organizacyjnie do swoich tradycji. Jednak obserwacja i poznawanie ich kultury jest tak fascynującym doświadczeniem, że warto przestać zaspokajać się mitami, jakoby wyrabiali macę z krwi małych dzieci. Są radośni, kulturalni i życzliwi. Należy o tym mówić tym bardziej, że nietolerancja wciąż jest popularna wśród młodych ludzi (vide sprofanowanie pomnika w Jedwabnem), a w Izraelu pokutuje obraz Polaka-antysemity.

23 Comments
Recommended Comments