Las Vegas ? świat hazardu, wokół którego roztacza się ogromna pustynia. Miejsce to aż świeci się od blasku wielkich pieniędzy i neonów. Stojący na pustyni obserwator byłby w stanie ujrzeć jedynie panoramę Vegas, miasta, na którego mieszkańców średnio przypada największe zużycie prądu. Pustynia wydaje się miejscem spokojnym, ale kryje straszne tajemnice. Kiedy w Vegas ginął ktoś psujący interesy wielkim ludziom, nie można było porzucić ciała na środku ulicy i wywołać tym samym wielki dym przyciągając federalnych. Ofiary w końcu usuwano nie dlatego, że miały krzywe nosy, więc trzeba było zachować rozwagę. Prawdę powiedziawszy również policja czasami wyruszała za miasto ze szpadlem, dół trzeba było wykopać odpowiednio wcześniej, bo jeszcze mógł się napatoczyć człowiek, który za dużo zobaczył i wtedy znowu należało rozgrzebać bezkresne piaski?

Podróż do Vegas

Dlaczego gangsterzy zainteresowali się hazardem? Może dlatego, że po prostu leżał w ich naturze. Chociaż powszechnie kojarzeni z bronią i zabijaniem, tak naprawdę zależy im wyłącznie na łatwych pieniądzach, a jeżeli uda się przy tym ominąć wizytę w urzędzie warto się go podjąć. Taką właśnie szansę stwarzało Vegas ? mekka hazardu. Wielcy bossowie tak naprawdę wykładali tylko pieniądze oczekując na procenty, a o ich gotówkę i wpływy dbali specjalnie wyznaczeni ludzie. Jednym z nich był bohater filmu ?Kasyno? Sam Rotstein. Obraz Martina Scorsesse to ekranizacja książki Nicholasa Pileggiego opartej na wydarzeniach autentycznych. Autor ten jest znany również z opisania historii Henry?ego Hilla przedstawionej w ?Chłopcach z Ferajny?. Tym razem jednak obie pozycje różnią się trochę, książka opowiada o Franku Rosenthalu, a filmowy As jest fikcyjną postacią wzorowaną na bohaterze książki.

Wiedział, które konie są na dopingu

Rotstein, zwany dalej Asem (jego pseudonim) to zawodowy hazardzista, który bogaci się przede wszystkim na rozmaitych zakładach. Daleko mu jednak do inwestujących swoje pieniądze bez opamiętania wariatów. As dokładnie zna się na swoim fachu i przed obstawieniem zakładu wie przykładowo o ewentualnych kantach w gonitwach koni ? ogólnie znalazł w tym wszystkim pewną logikę. Drzwi do kariery, poza talentem, będzie stanowił dla niego znajomy boss mafii, chodzili razem do podstawówki. Wkrótce światek przestępczy pozna się na Asie i stwierdzą, że to idealny człowiek do pilnowania interesu w kasynach. Oczywiście nie jako ochroniarz, a dyrektor i za spore pieniądze. W tym świecie nawet brak licencji nie stanowi problemu, bo można pracować w czasie ubiegania się o pozwolenie. Gdy wniosek zostanie odrzucony po kilku latach nic nie stoi na przeszkodzie, by złożyć podanie o papierek potrzebny na inną posadę.

W chwili, kiedy As steruje już kasynem w jego życiu pojawi się Nick przysłany tu celem ochrony kierownika. Zagrany przez Joe Pesciego bohater to przy tym zwykły zbir, który nie boi się zabijać, a źródłem jego potęgi jest pięść. Już od początku sprawia wielkie problemy swoim szefom. Wydaje mu się, że może legalnie wchodzić do kasyna i rozbijać banki, a także dorabiać sobie jako włamywacz i zabójca. W pewnej chwili wszystkie wykryte zabójstwa są kojarzone z nim. Początkowo Nick i Sam żyją w atmosferze przyjaźni, jednak zaczyna się między nimi brzemienny w skutki konflikt. Nick to przykład stereotypowego gangstera ? pozbawiony rozumu frajer, który zastrzeliłby dla każdego diamentu. As wie, że przy jego braku licencji nie należy się wychylać, ale jego słowa nie przemawiają do partnera. W końcu FBI zaczyna węszyć i szpiegować głównych bohaterów.

W szponach kłopotów

Podobnie jak w wielu innych filmach Sam pozna kobietę, uroczą Ginger, która nieźle namiesza w jego życiu. Od początku dobitnie pokazano, że panna go nie kocha, ale da się przekupić szafą drogich ciuchów. W międzyczasie wydzwania do dawnego znajomego, a As wiedząc co się święci przestaje ufać żonie. Wciąż łączy ich dziecko, dzieli jednak coraz więcej. Tak naprawdę Ginger nie kocha nikogo, w jednej ze scen otwarcie mówi, że potrzebny jej sponsor. Pod koniec jest już narkomanką uzależnioną również od alkoholu. Chociaż w pewnym momencie spowoduje poważne spięcie pomiędzy Nickiem i Samem, nie ona będzie jednak głównym powodem całego zamieszania. Tak naprawdę to Nick spowodował, że policja zainteresowała się tematem.

Towarzysz Sama zagubił się trochę w drodze do pieniędzy i w pewnym momencie przestał już nawet słuchać swoich przełożonych i prosić ich o zezwolenie. Początkowo przesiadywał w kasynach tłukąc krupierów, gdy nie chcieli mu pomóc, następnie zajął się poważniej tym, na czym się znał najlepiej, czyli zabijaniem. Santoro był również bezlitosny wobec innych oszustów. Na zapleczu, gdzie ochrona wyprowadzała klientów, którym ?serce dokuczyło? trzymał zestaw rozmaitych narzędzi do czynienia krzywdy bliźniemu ? w jednej ze scen pojawi się nawet szlifierka, ale nie zostanie użyta. Nie zabraknie za to kilku mocnych ujęć, nie tylko żetony będą się walać z lewej na prawą ? wspomnę tu chociażby o sekwencji, w której jednemu z oszustów pogruchotano całą dłoń przy pomocy młotka. To oczywiście nie koniec atrakcji, trochę tego jest, jednak nie przegięto pod tym względem.

Kręcąca się ruletka

Przedstawiona w filmie historia jest pozornie dość prosta, ale towarzyszy jej znakomity, szczegółowy portret Las Vegas. Ponownie Scorsesse osadził w roli narratora głównych bohaterów i wykorzystał spisane na kartach książki komentarze, co spowodowało, że tło filmu jest bardziej wiarygodne niż w wielu innych pozycjach. Cały ten świat zna swoje układy, a policja woli, żeby przestępcy siedzieli cicho, niż szaleli po ulicach. Przymykają na ich działania oko dostając co jakiś czas upominek finansowy. Gangsterzy płacą za spokój policjantom, którzy zdają sobie sprawę, że zjawiska nie zlikwidują i trzeba obok niego żyć. Cennym nabytkiem dla przestępców są także elity polityczne, przykładowo sfinansowanie kampanii jednego z nich może sprawić, że będzie chciał się odwdzięczyć przepychając korzystne dla mafii ustawy.

?Kasyno? to jeden z tych wielkich filmów, które mają zagwarantowane miejsca na listach najlepszych. Obok książkowego ?Ostatniego Dona? autorstwa Mario Puzo jest również jedną z niewielu produkcji wyróżniających się również w obrębie gatunku ? klimatem Vegas. Wszystko stoi tu na swoim miejscu rozpoczynając na konstrukcji scenariusza, a na ścieżce audio nie kończąc. Miałem banana na twarzy, gdy słyszałem przewijające się kompozycje Rolling Stones czy towarzyszące ostatnim sekwencjom ?House of the Rising Sun?. To jeden z tych klasyków gatunku, który każdy zainteresowany tematem po prostu musi obejrzeć. Trzygodzinny seans opowiada bowiem nie tylko kawałek ciekawej historii, ale i pozwala zrozumieć jak działało dawniej Las Vegas nim wkroczyły tam korporacje. A może tak naprawdę nic się nie zmieniło?

cz.I - Chłopcy z Ferajny