Wpis opublikowany przez Gutek90
2988 wyświetleń
Poprzednio przedstawiłem wam m.in pierwsze gady, czy gady ssakokształtne. Teraz trochę więcej się tu rozpiszę i poznamy takie dzieła natury, jak wczesne gady naczelne, krokodyle, pterozaury oraz rzecz jasna same główne danie wpisu - dinozaury.
WCZESNE GADY NACZELNE
Nazywamy je Archozaurami. Grupą która obejmuje m.in. dinozaury. Do Archozaurów zaliczaliśmy kilka grup, niestety do dzisiejszych czasów przetrwała ich jedna z wielu - krokodyle. Najwcześniejszymi archozaurami były Proterosuchidae. Proterosuchus przypominał nam współczesne znane krokodyle. Sądzi się, że miał podobny tryb życia, jak obecne krokodyle. Prawdopodobnie żył zarówno na lądzie, jak i w wodzie gdzie polował na ryby. Występował w wczesnym Triasie na terenach dzisiejszych Chin. W tym samym czasie w Afryce żył największy drapieżnik swoich czasów Erythrosuchus. 4,5 m długości ciała, rzwawsze ruchy od Proterosuchus'a i mocne szczęki czyniły go postrachem lądu. a najmniejszym przedstawicielem rodziny Archosauria była Euparkeria. Zaledwie 50 cm długości i sięgała by dorosłemu człowiekowi zaledwie nad kostkami.
Euparkeria
KROKODYLE I GADY LATAJĄCE
Cofnijmy się do Triasu 220 mln lat temu. Wtedy pojawiły się wczesne krokodyle. Dzisiaj to jedyni przedstawiciele z rodziny archozaurów. Pierwszymi reprezentanci były zwierzęta z rzędu Crocodylia. Jednak prawdziwe krokodyle wyewoluowały w okresie jurajskim. Do rzędu crocodylia należał np. Terrestrisuchus. Żył w wczesnym triasie. Bardziej przypominał on jaszczurkę niż krokodyla. Jednak jego budowa przednich nóg i czaszki wskazywała na to, że miał wiele wspólnych cech do tej grupy. Największym przedstawicielem rzędu crocodylia był Deinosuchus. Znaleziono tylko jego czaszkę. Sama jej długość wynosiła ponad 2 m, więc był prawdziwym olbrzymem. Szacuję się, że miał 15 m długości (z czaszką). Żył pod koniec kredy na terenie Teksasu i prawdopodobnie żywił się dinozaurami. Pterozaury były pierwszymi kręgowcami, które opanowały życie w powietrzu. Pierwsze wyewoluowały w późnym triasie, a ostatnie wymarły pod koniec okresu kredowego. Obecnie możemy sobie zliczyć prawie 150 gatunków pterozaurów. Każde z nich miało skórzaste skrzydła rozpięte pomiędzy nadzwyczaj długim czwartym palcem ręki a bokiem tułowia. Najwcześniejszymi pterozaurami były ramforynchy. Posiadające krótką szyję i długi ogon. Rhamphorhynchus występował na terenie Niemiec i Tanzanii. rozpiętość jego skrzydeł wynosiła 1 m, a jego pożywieniem były ryby. Natomiast największym zwierzęciem z rzędu Pterosauria był Quetzalcoatlus. Jego rozpiętość skrzydeł wynosiła 12 m. Gady latające żyły w tym samym czasie, co dinozaury. Naukowcy przypuszczają, że te gady były dobrymi, ale powolnymi lotnikami. Potrafiły machać szkrzydłami tak samo jak ptaki. Może nie umiały się unieść w powietrze z ziemi, ale mogły startować z gałęzi drzew, albo ze skał.
Czaszka Deinozucha w porównaniu z czaszką dzisiejszego krokodyla
/Rhamphor_01.jpg)
Ramforynch
DINOZAURY
To jedyne zwierzęta, które osiągnęły taki sukces w dziejach Ziemi. Pierwsze dinozaury żyły w okresie triasowym ok. 225 mln lat temu, a ostatnie wyginęły pod koniec kredy 65 mln lat temu. Wszystkie dinozaury ptasiomiednicze żywiły się roślinami, a wśród dinozaurów gadziomiedniczych byli i roślinożercy i mięsożercy. Ceratozury były mięsożernymi dinozaurami, o zróżnicowanych rozmiarach - od małego Compsognath'a po Carnotaura. Wszystkie poruszały się na tylnych nogach, a przednie kończyny miały bardzo krótkie. Niektóre gatunki miały ukształtowane z czaszką grzebienie, a inne rogi. Dilophosaur miały ostre wąskie zęby i posiadały charakterystyczne (u samców) grzebienie. 6 metrowy drapieżnik polował na mniejsze dinozaury, a niektórzy sugerują, że zabijał nie zębami, a ostrymi kończynami. Carnoatur natomiast posiadał długie niczym byk rogi nad oczyma - Dlatego taka nazwa "mięsożerny byk". 7,5 metrowy drapieżnik przypuszczalnie był samotnikiem, jednak nie wyklucza się, że żeby upolować większą od siebie zdobycz Carnotaury polowały w niewielkich grupach. Tetanury to grupa drapieżników żyjąca w okresach jurajskim i kredowym. Choć na pierwszy rzut oka tego nie widać, to te dinozaury były blisko spokrewnione z ptakami. Należały do tej grupy np. Gigantozaur, czy znany wam Allozaur. Nazwa Tetanura oznacza "sztywny ogon". Allozaur był największym drapieżnikiem okresu jurajskiego. Ważył do 2 ton i wysoki był prawie na 5 m. Allozaur słynął z tego, ze polował w grupach na większe od siebie zwierzęta np. diplodoki. Pojawił się pod koniec okresu jurajskiego, a ostatnie allozauruy wyginęły w wczesnej kredzie. Gigantozaur był największym obok tyranozaura drapieżnikiem wśród dinozaurów. Mierzył 13 m długości, a ważył 8 ton.
carnotaur
Allozaur
KREWNIACY PTAKÓW, TYRANOZAURY, ZAUROPODY
Charakterystyczną cechą wszystkich tych zwierząt był osobliwy giętki staw nadgarstka, pozwalający na "składanie" przednich kończyn w kierunku tułowia. Wszystkie zwierzęta należące do tej grupy były mięsożercami. Archeopteryx, najwcześniejszy znany ptak, żyjący ok. 150 mln lat temu, miał cechy zarówno gadów, jak i ptaków. Z gadami łączyło go uzębienie i długi kostny ogon. W odróżnieniu od współczesnych ptaków nie miał wielkiego mostka, do którego mogłyby być przyczepione potężne mięśnie służące lataniu. Archeopteryx nie latał jak współczesne ptaki. Startował z gałęzi na gałąź i szybował na krótkich dystansach. Żyjący w późnej kredzie velociraptor miał potężne pazury na drugim palcu u każdej stopy. Mierzący 1,8 m długości i 1,5 m wysokości mięsożerca polował w grupach, a jego ulubioną zdobyczą był roślinożerny protoceratops. Ostatnie badania sugerują, że velociraptor był w całości pokryty drobnymi rzędu piórami, co również rozwiązuje to, że był bardziej blisko spokrewniony z ptakami, niż z gadami.
Velociraptor
W okresie kredy pojawiła się rodzina dinozaurów budząca respekt - Tyranozaury. Ogromne mięsożerne stwory, zamieszkiwały Azję i Amerykę Północną. Należały do największych lądowych mięsożerców, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi. Wszystkie tyranozaury miały masywne łby i mocne szczęki uzbrojone w ostre zęby, u niektórych dochodzące do 15 cm długości. Chodziły na tylnych nogach i rozpędzały się do 40 km/godz. Jednak masywne ciało uniemożliwiało im biec na długie dystanse. Przednie kończyny były tak małe, że nie mogły sięgnąć nawet do pyska. Najstarszym znanym tyranozaurem jest siamotyrannus. Miał podobnie jak jego krewniacy, zakrzywione zęby o nierównych krawędziach. Mierzył 7 m długości i występował na terenach Tajlandii. Tyrannosaurus jest jednym z największych, a zarazem najpopularniejszym i znanym dinozaurem. Wysoki był na 6 m i ważył 7 ton. Długość dochodziła do 15 m. Był padlinożercą i myśliwym. Co tu dużo mówić - Jeden z moich ulubionych dinozaurów 
. Masywne szczęki i sztyletowe zęby potrafiły rozszarpać ofiarę w kilka sekund. Po nasileniu się zdobyczą taką, jak triceratops, tyranozaur był nasycony na kilka dni. Największymi zwierzętami wszechczasów były zauropody. Najmniejsze miały co najmniej 10 m długości, a największe mierzyły prawie 40 m. Wszystkie wyglądały podobnie, z małą głową na długiej szyi, grubym ciałem, mocnymi, słupowatymi nogami i długim niczym bicz ogonem. Kolejnym najbardziej znanym dinozaurem jest diplodok. Sama szyja mierzyła 7,3 m długości, a jej grubość to zaledwie 60 cm. 26 metrowy roślinożerca żył w stadach, a jego głównym wrogiem był potężny myśliwy okresu jurajskiego allozaur. Z kolei największym zwierzęciem w dziejach Ziemi był seismosaurus. Mierzył 40 m długości i ważył blisko 100 ton. Człowiek mógłby spokojnie położyć się na jego pysku 
. Dorosłe osobniki nie miały wrogów. A był on odkryty przypadkowo w Nowym Meksyku przez dwóch wędrowców.
Tyranozaur z parku w Bałtowie
STEGOZAURY, DINO CZOŁGI I ROGATE BESTIE
Stegozaury były wielkimi roślinożercami. Typowy stegozaur miał maleńką głowę, ogromne ciało i ciężki ogon, uzbrojony w długie, ostre szpikulce. Tę grupę dinozaurów wyróżniały ciągnące się wzdłóż grzbietu rzędy wielkich trójkątnych płyt. W opinii wielu specjalistów płyty miały służyć do regulacji temperatury ciała. Być może pokrywała je bogato uznaczyniona skóra. Pierwsze stegozaury pojawiły się na początku jury, a ostatnie (wuerhosaurus) wymarły na początku kredy. Dinozaury pancerne dominowały w okresie kredowym i dzieliły się na dwie grupy - nodozaury i ankylozaury. Nodozaury miały wąskie czaszki i długie kolce, wystające z ciała na boki. Ankylozaury charakteryzowały się szerszymi czaszkami i - podobnymi do maczug - ciężkimi kostnymi kulami na końcu ogona. Zaatakowany ankylozaur mógł wymachiwać maczugą z boku na bok, zadając napastnikowi ciężkie rany. Szerokopyskie ankylozaury prawdopodobnie zjadały każdą napotkaną roślinność, a nodozaury raczej przebierały w jedzeniu. Do dinozaurów rogatych należały trzy grupy. Pierwsza z nich to wczesnokredowa rodzina psittacosauridae. Te lekko zbuodwane dinozaury miały charakterystyczne papuzie dzioby. W późnej kredzie pojawiły się protoceratopidae z cięższmi ciałami i zaczątkami kostnej kryzy na karku, która u ceratopsów rozwinęła się do zadziwiających rozmiarów. Jednym z największych i najpospolitszym dinozaurem rogatym był triceratops. Mógł ważyć 10 ton, a sama czaszka miała ponad 2 m. Podobnie jak gnu, triceratops żył w licznych stadach.
Triceratops
I to już wszystko na tyle. Podzieliłem się z wami swoją fascynacją z dzieciństwa. A wy? Co was fascynowało z czasów kiedy chodziło się do "zelówki"? Oprócz mięczaka Bob'a oczywiście
9 komentarzy
Rekomendowane komentarze