Śmierć i Piekło
Fascynacja Śmiercią i Piekłem w literaturze i sztuce
Jak wiadomo we wszystkich dziedzinach kultury i sztuki jest obecna śmierć. Śmierć jest wszechobecna, jak każdy z nas wie musimy umrzeć w ten czy inny sposób.
Autorzy różnych obrazów, wierszy, tudzież lektur które czytamy w szkole w każdej epoce na swój sposób pragnęli nam przedstawić śmierć, każdy pragnął przedstawić ją troszeczkę inaczej od poprzednika lub zupełnie inaczej. Ich pogląd na śmierć jest może inny od naszego a może nie, każdy myśli inaczej. Od starożytności powstawały różne personifikacje śmierci, bardzo wiele dzieł na ten temat pochodzi z epoki średniowiecza.
Już od starożytności ludzie rozmyślali na temat śmierci jak poeta rzymski:
Klaudian Klaudiusz, który napisał
- mors omina aequat (śmierć równa wszystkich i wszystko)
W średniowieczu śmierć przedstawiono jako rozkładające się ciało kobiece, w późniejszych epokach (między innymi w baroku XVII wiek), jako szkielet.
Skąd pochodzi?
- powstała wraz z odgryzieniem przez Adama zakazanego owocu w raju.
Śmierć zostało upersonifikowana- uosobiona
Jaki ma stosunek do ludzi?
- jest nie przekupna,
- największą radość sprawia jej uśmiercanie ludzi,
Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią jest utworem dydaktycznym. Zgodnie z nauką kościoła głosi znikomość życia ziemskiego. Śmierć dotyczy wszystkich, ale ten kto wiódł dobre życie ten liczyć może na nagrodę w niebie.
- pląsa- tańczy z kosą, porywając do tańca wszystkich(mądrych i głupich; chorych i zdrowych; młodych i starych; ubogich i bogatych?
?Śmierć nie respektuje zasad hierarchii, nie ma względu na stanowisko społeczne. Jest po prostu bezstronna?
Motyw tańca śmierci ?Danse Macabre?
Motyw stał się popularny od późnego średniowiecza ok. XIV wieku. Wywodzi się z Niemczech i Francji.
?Danse Macabre?- Taniec Śmierci
Taniec śmierci był jednym z elementów widowisk kościelnych, spektakle odbywały się najczęściej na cmentarzach, pod krzyżem, w kościele.
Odbywała się procesja połączona z tańcami. Najważniejszą postacią była upersonifikowana śmierć, porywająca do tańca przedstawicieli różnych stanów, różnej płci, w różnym wieku
Obraz ?Dance Macabre? w XV wieku.
Autor:Hans Baldung ?trzy wieki kobiety?. Na obrazie zostało przedstawione dziecko, jest widoczna młoda kobieta, i stara kobieta, którą bierze pod rękę śmierć. Młoda dziewczyna posiada uczesane włosy, gładką skórę, jędrne ciało. Stara kobieta, została ukazana z pomarszczoną skórą, zapadniętymi policzkami, ma zaniedbane włosy, trzyma kurczowo suknię młodej dziewczyny, trudno rozstać się z młodością.
Hans Memling ?Sąd ostateczny? ? tryptyk, którego oryginał znajduje się w Gdańsku.
W centralnej części obrazu widać Chrystusa siedzącego na tęczy, otoczonego przez 12 apostołów, Maryję i Jana Chrzciciela. Powyżej znajdują się sylwetki aniołów trzymające przedmioty związane z męką pańską. Na dole święty Michał w złotej zbroi waży dusze ludzkie- po lewej stronie zbawieni, po prawej potępieni.
Lewe skrzydło obrazu: ?Brama Raju? ukazuje zbawionych, których wita św. Piotr a następnie aniołowie nakładają na nich szaty. Znajdująca się w tle budowla została wzniesiona w stylu gotyckim. Sylwetki zbawionych zostały przedstawione w harmonii, spokojnie
Prawe skrzydło: ?Piekło? ukazuje potępionych, ich sylwetki są powykręcane, twarze przerażone; panuje tu dynamika, ruch. Tonacja barw jest ciemna, występuje czerwony i żółty kolor ognia.
Ty, który wchodzisz, żegnaj się z nadzieją- wizja piekła w ?Boskiej Komedii? Dantego
Czym jest piekło wobec tradycji?
Piekło- Miejsce dusz potępionych, miejsce kary. Miejsce wiecznych mąk dla odrzuconych aniołów i dusz zmarłych w stanie grzechu śmiertelnego.
?Apokalipsa? ? Jezioro gorejące ogniem i siarką
?św. Mateusz?- Piec rozpalony do którego wrzuca się grzeszników
?Złota Legenda?- Rozpalony piec na który układa się ofiarę, żelazna pręty przebijają ciało aż po jelita
Wizja piekła przeraża, sposób jego ukazania pełnił funkcję dydaktyczną, obrazowe ukazanie kary za grzechy było metodą trafiania do ludzkich sumień.
Tytuł: Dante zatytułował utwór komedia, przymiotnik Boska dodali potomni podkreślając m.in. wspaniałość dzieła
Kompozycja: Trzy części ? Piekło, Czyściec, Raj?
W piekle i w czyśćcu przewodnikiem Dantego jest Wergiliusz a w raju Beatrycze.
Piekło to:
-?Miasto Utrapienia?
-?Wiekuiste Męki?
-?Naród Zatracenia?
W opisie piekła i dusz grzesznych Dante zastosował hiperbolizację (wyolbrzymianie).
Pojawia się motyw winy i kary. Wizja piekła przeraża słychać płacz, lament. Jęki bólu, okrzyki gniewu.
Dantejskie sceny- sceny wstrząsające, makabryczne
Epoka wypracowała cztery alegorie dotyczące śmierci
? Taniec Śmierci ?Danse Macabre?
? Pamiętaj o śmierci ? Memento Mori?
? Gdzie są ci, którzy byli przed nami? ?Ubi sunt qui ante nos fuerunt?
? Śmierć jako kościotrup
4 komentarze
Rekomendowane komentarze