Skocz do zawartości

Fanboj i Życie

  • wpisy
    331
  • komentarzy
    500
  • wyświetleń
    138585

O mieczach krótkich, długich, półtoraręcznych i ćwierćszerokich...


muszonik

467 wyświetleń

W zasadzie każda gra fabularna czy cRPG posługuje się takim samym zestawem uzbrojenia „mieczowego”. Tak więc do wyboru mamy miecz krótki, długi, półtora- i dwuręczny, czasem jeszcze uzupełnione o miecz szeroki (broad sword) oraz wielki (great sword).

Jak jednak system ten ma się do rzeczywistości i czy faktycznie kiedyś takim orężem walczono?

Kwestia pierwsza: co to jest miecz?

Pierwszą kwestią, która zwykle pojawia się przy takich dyskusjach, jest definicja miecza. W fandomie oraz literaturze przedmiotu występują takie dwie. Pierwsza jest polska, wedle której mieczem jest broń biała, wyposażona w obusieczną, prostą głownię służącą do cięć i pchnięć oraz otwartą rękojeść. Druga, anglojęzyczna, głosi, że mieczem jest broń wyposażona w głownię i rękojeść.

Jak łatwo zauważyć, ta druga jest szersza, zalicza bowiem do mieczy szable, rapiery, pałasze, szpady, japońskie miecze katana, chińskie miecze dao oraz wczesnośredniowieczne uzbrojenie typu sax, które w Polsce nazywa się „nożami bojowymi”, pomimo, że są to noże metrowej długości.

Moim skromnym zdaniem polska systematyka jest chora i wygodniej oraz mądrzej posługiwać się angielską, bowiem ta jest bliższa prawdy. Nie mam na to dowodów, ale czuję, że za polską odpowiada ktoś, kto koniecznie chciał napisać o tym artykuł naukowy, nie poinformował jednak o tym fakcie ludzi z przeszłości. W efekcie więc gdy w źródłach coś jest nazywane naprzemiennie „sax” lub „swerd”, to w polskim opracowaniu jest pojawia się „nóż bojowy z rękojeścią mieczową”.

W podejściu anglosaskim jest o tyle dużo racji, że najczęściej sami główni zainteresowani stosowali różne określenia na swoją broń. Tak więc w źródłach staropolskich naprzemiennie używa się wyrazy „szabla”, „miecz”, „pałasz”, a czasem też „szpada” w stosunku do ewidentnie tego samego przedmiotu. Podobnie wiele współczesnych nazw dla historycznych typów mieczy jak „gladius” czy „machaira” są słowami, które zwyczajnie znaczyły „miecz”. Widać to szczególnie po hiszpańskim słowie „espada”, które pochodzi od łacińskiego „spatha” (czyli miecza kawaleryjskiego), a w trakcie ewolucji tego języka co najmniej trzykrotnie zmieniało znaczenie najpierw oznaczając „miecz” w typie średniowiecznym, potem hiszpański miecz dwuręczny (w reszcie świata zwany „espadonem”), a na końcu charakterystyczną broń kolną nazywaną „szpadą”.

Sztuczność podziału widać też w wypadku pierwszych XV- i XVI-wiecznych pałaszy, czyli broni o prostej, kolno-siecznej głowni oraz rękojeści koszowej. Wiele wskazuje na to, że przynajmniej część z nich wykorzystywała wcześniejsze głownie jednoręcznych mieczy średniowiecznych, do których zwyczajnie dorobiono nowe, modniejsze rękojeści.

Miecz fikcyjny, a historyczny:

Zacznijmy od ustalenia tego, czym tak naprawdę są miecze, którymi posługujemy się w grach. W tym celu stworzyłem tę tabelkę.

Miecz fikcyjny Faktyczny odpowiednik Okres użycia
Miecz krótki Miecz krótki od czasów najdawniejszych po IX wiek, następnie od XIII do XVI wieku
Miecz długi Po prostu „miecz” Od VIII do XIV wieku
Miecz półtoraręczny Miecz długi Od XIV do XVI wieku
Miecz dwuręczny: Miecz długi Od XIV do XVI wieku
Miecz wielki (great sword) Miecz długi Od XIV do XVI wieku
brak fikcyjnego odpowiednika Zweihander Końcówka wieku XV i XVI wiek
Miecz szeroki (broad sword) Pałasz Końcówka wieku XV po wiek XVII

Najważniejszym problemem fikcyjnych mieczy jest niestety to, że obok siebie występują często typy broni całkowicie fikcyjne, a także pochodzące z różnych epok oraz regionów.

 

 

Ciąg dalszy na Blogu Zewnętrznym.

0 komentarzy


Rekomendowane komentarze

Brak komentarzy do wyświetlenia.

Gość
Dodaj komentarz...

×   Wklejony jako tekst z formatowaniem.   Wklej jako zwykły tekst

  Maksymalna ilość emotikon wynosi 75.

×   Twój link będzie automatycznie osadzony.   Wyświetlać jako link

×   Twoja poprzednia zawartość została przywrócona.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz wkleić zdjęć bezpośrednio. Prześlij lub wstaw obrazy z adresu URL.

×
×
  • Utwórz nowe...