Zima jest taką specyficzną porą roku, która sprawia, że mam wielką ochotę na dużą ilość skandynawskich kryminałów. Mroczny klimat ciągłego mrozu, narkotyków i krwi na śniegu to coś, co kocham o tej porze roku. Szybko więc poszedłem do pobliskiego Empiku i kupiłem dwie książki Jo Nesb?: Upiory i Syn. Zacząłem od tej pierwszej i już po przeczytaniu kilkunastu stron wiedziałem, że się nie zawiodę.

Książka ta jest kolejną z serii powieści o komisarzu Harrym Hole; jednak można spokojnie ją czytać nawet bez zaglądania do poprzednich części. Powiem więcej, czytanie tego tomu jako pierwszego jest bardzo ciekawe, ponieważ główny bohater wydaje nam się jeszcze bardziej tajemniczy, a historię jego przeszłości odkrywamy powoli w miarę przekładania kolejnych stron.

Sam Harry Hole jest tak klasycznym, twardym gliniarzem jak tylko mógłby być. Pali dużo papierosów, chodzi w starej marynarce, wypowiada się bardzo rzeczowo i przedkłada pracę nad życie prywatne. W innych okolicznościach powiedziałbym, że to wada, iż postać ma taki popularny w filmach i książkach charakter, ale tutaj bardzo pasuje to do klimatu miasta rządzonego przez bossów narkotykowych.

Atmosfera Oslo jako przerażającego miasta, w którym na każdym kroku widać ćpunów oraz handlarzy heroiną i innymi używkami to kolejny bardzo ważny aspekt tej książki. Dzięki świetnym opisom łatwo wyobrazić sobie ciemne uliczki wielkiej aglomeracji, w których na każdego przechodnia czyhają liczne niebezpieczeństwa ze strony otumanionych narkotykami ludzi. Atmosfera wydaje się bardzo gęsta, pełna napięcia i dymu papierosowego.

Nesb? poprzez świetną fabułę i nastrój ukazuje w swojej książce również problem jakiemu stawia czoło teraz Norwegia. Ulice miasta pełne narkomanów to nie fikcja literacka, lecz ponury fakt, który psuje reputację tego skandynawskiego kraju. W analizie tej sprawy autor nie pozostaje jednak jednostronny. Oprócz piętnowania narkomanii zwraca również uwagę na perfidną grę, jaką prowadzą często władze miast aby się bogacić; nie przejmując się tym że ich działania doprowadzają do codziennych zgonów z przedawkowania.

Bez upiększania pokazuje także brutalny obraz tego, do czego może doprowadzić człowieka uzależnienie.

Rozpisałem się o otoczce książki, ale całkowicie pominąłem fabułę, jak się ona prezentuje? Historia, którą śledzimy w książce zaczyna się od zabójstwa. Zabójstwa bardzo prozaicznego, ponieważ wygląda na to, że jeden narkoman zabił drugiego aby dobrać się do jego zapasów narkotyków. Ze znalezieniem sprawcy zbrodni policja nie ma żadnego problemu i szybko pakuje go do więzienia. Harry Hole nie wierzy jednak, że morderstwo popełnił wspomniany chłopak. Dlaczego? Tego już nie mogę powiedzieć, ponieważ byłoby to naprawdę dużym spoilerem.

Od samego początku fabuła bardzo szybko się rozwija. Akcję śledzimy z perspektywy Harrego jak i retrospekcji zamordowanego narkomana, Gusto. Główną cechą, która podoba mi się w tej historii jest całkowity brak przypadkowości. W przeciwieństwie do popularnej trylogii Millennium, gdzie bohaterowie często dochodzili do rozwiązania przez szczęśliwy zbieg okoliczności - tutaj Harry do wszystkiego dochodzi dzięki swojemu talentowi i analizie czynników zbrodni. Nie ma tu nagłych odkryć; tylko stopniowe odsłanianie prawdy. Poprzez swoje prowadzenie historii Nesb? drażni się również z czytelnikiem; podając mu tropy do osobistego przemyślenia, aby potem całkowicie odwrócić podejrzenia na drugą stronę.

Samo zakończenie również jest bardzo zaskakujące i naprawdę każdy kto to przeczyta będzie jeszcze długo myślał: "Ale jak to?!".

Jeszcze jedną rzecz, którą należy poruszyć jest to, jak autor dobrze przygotował się do napisania tej książki. Dzięki jego konsultacjom z wieloma osobami o wykształceniu z dziedzin takich jak policja, prawo czy psychologia dostajemy kompletny obraz porachunków między grupami narkotykowymi w Norwegii. W tekście znajdziemy prawdziwe nazwy i opisy egzekucji wykonywanych przez mafię, czy szczegółowe dane dotyczące nawet tej mniej znanej broni palnej.

Jedyną rzeczą, jaką można zarzucić tej książce to momenty przestoju w akcji, które lekko wybijają z rytmu; przez co książkę nie przez cały czas czyta się tak samo lekko. Jednak w obliczu tylu zalet ta jedna mała wada nie zmienia faktu, że jest to książka naprawdę godna polecenia.