[Biochemistry means the Chemistry of Life] Krótko o tkance tłuszczowej
Entry posted by Murezor
1,717 views
Zainspirowany pojawiającymi się wpisami o tematyce z zakresu nauk ścisłych, szczególnie zaś pierwszą częścią zapowiedzianego cyklu autorstwa Rankina, postanowiłem wyjść naprzeciw oczekiwaniom społeczności forumowej, wyraźnie znużonej dość jednorodnymi tematami przewijającymi się w blogosferze FA.
Zaplanowałem kilka wpisów traktujących o ciekawszych zagadnieniach z zakresu biochemii, w których mam nadzieję wyjaśnić w jak najbardziej czytelny i przystępne sposób, co tak właściwie dzieje się w naszym organizmie na poziomie komórkowym. Od razu też uprzedzam, biochemia z chemią ma mniej więcej tyle wspólnego, co stodoła ze stonogą, i z pewnością tematycznie nie wejdziemy sobie z Rankinem w drogę.
Zastanawiając się od czego by zacząć, zadecydowałem poświęcić pierwszy wpis metabolicznym aspektom nabierania i tracenia przez nasz organizm tkanki tłuszczowej. W następnych pojawi się już raczej coś ambitniejszego.
W organizmie człowieka możemy wyróżnić dwa rodzaje tkanki tłuszczowej: białą i brunatną. Tkanka tłuszczowa brunatna jest pochodzenia endogennego (wewnętrznego, powstaje z jednego z listków zarodkowych) i jest istotna głównie dla ssaków hibernujących, które potrzebują dużej ilości łatwo energii po wybudzeniu - dzięki swojej specyfice zapewnia im to właśnie tkanka tłuszczowa brunatna. Nas jednak interesuje przede wszystkim ten drugi rodzaj, gdyż to właśnie jego akumulacja w organizmie powoduje nadwagę i otyłość.
Tkanka tłuszczowa biała zbudowana jest z komórek tłuszczowych zwanych adipocytami. Głównym składnikiem adipocytów są triacyloglicerole, czyli estry glicerolu i kwasów tłuszczowych. Zwiększony pobór substratów energetycznych w stosunku do zapotrzebowania, powoduje odkładania się triacylogliceroli, powstałych na skutek przetworzenia glukozy w obecności hormonu insuliny przez adipocyty, w ich cytoplazmie. Prowadzi to do zwiększenia rozmiarów adipocytów, czyli hipertrofii. Dotyczy to głównie dorosłych. Z kolei u dzieci obserwuje się nasilone zjawisko hiperplazji, czyli zwiększenia liczby komórek tłuszczowych. W przeciwieństwie do hipertrofii, hiperplazja jest zjawiskiem nieodwracalnym, co oznacza, że organizm nie jest w stanie zmniejszyć liczby tych komórek. Może jedynie zmniejszać ich rozmiary (hipotrofia). Z tego też powodu osoby, które w dzieciństwie miały nadwagę, w dorosłym życiu będą wyraźnie bardziej podatne na wystąpienie nadwagi i otyłości, niż takie, których ten problem nie dotknął.
Tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w okolicach jamy brzusznej i pośladków, przy czym należy zaznaczyć, że decydującą rolę odgrywa tutaj płeć. Mężczyźni narażeni są przede wszystkim na otyłość typu brzusznego, kobiety zaś zapadają na otyłość pośladkowo-udową. Adipocyty w obu tych chorobach różnią się od siebie, te w okolicy brzusznej są większe i bardziej wrażliwe na produkowane przez organizm hormony - głównie leptynę, hormon antagonistyczny względem insuliny. Leptyna jest syntezowana przez adipocyty i wydzielana w odpowiedzi na opisane zjawiska hipertrofii i hiperplazji, nasilając aktywność enzymów powodujących lipolizę (czyli rozkład tkanki tłuszczowej), takich jak np. lipaza hormonowrażliwa. Dzięki tej wrażliwości adipocytów okolicy brzusznej mężczyźni łatwiej od kobiet redukują tkankę tłuszczową, jednak są też bardziej narażeni na negatywne oddziaływanie metabolitów lipolizy. Podczas rozpadu triacylogliceroli powstają wolne kwasy tłuszczowe (jak pamiętamy, triacyloglicerole to związki powstałe z kwasów tłuszczowych i gliercolu), których nadmiar po przetransportowaniu do wątroby i przetworzeniu jest uwalniany jako lipoproteiny frakcji VLDL i LDL (zwany potocznie "złym cholesterolem") prowadząc do różnych chorób i zaburzeń, jak hipercholesterolemia, miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze.
Adipocyty pośladkowo-udowe są mniejsze i mniej wrażliwe na regulację hormonalną, w niewielkim tylko stopniu przyczyniają się do zwiększenia poziomu VLDL i LDL w organizmie.
***
Hormon - związek organiczny regulujący reakcje i procesy w organizmie;
Enzym - białko odpowiadające za katalizowanie reakcji chemicznej, czyli przyspieszanie jej zachodzenia.
9 Comments
Recommended Comments