Rozpoczynam coś nowego na moim blogu. Oczywiście nie zamierzam porzucić swojej serii GWŻ. Bez obaw
. Postanowiłem rozpocząć inny temat, który za dzieciństwa bardzo, ale to bardzo mnie ciekawił i nie minęło to mi do dziś. Może to wstyd, może nie, ale fascynuję mnie świat w którym rządziły wielkie gady - Dinozaury. Nie będę ukrywał, z wielu gatunków zapomniałem z jakich rzędu one pochodzą (dlatego musiałem wołać o pomoc do Wiki, ale to pewnie drobnostka). Zainteresowanych zapraszam do lektury.W czasach prehistorycznych na Ziemi występowała masa różnych gadów. Wiele z nich niestety nie spotkamy ich obecnie. Kiedy pojawiły się pierwsze gady (ok. 100 mln lat temu) wyglądały one podobnie do jaszczurek współcześnie nam znanych (jaszczurkokształtne). W późniejszym czasie pojawiły się m.in. pterozaury (wbrew pozorom to nie dinozaury, tylko gady latające!), czy gady morskie które zawładnęły wodami na całej planecie. Zanim pojawiły się dinozaury, inną ważną grupę tworzyły gady ssakokształtne, które zdominowały życie na Ziemi. Ich kres skończył się bezpowrotnie jeszcze przed końcem okresu jurajskiego.
WCZESNE GADY
Hylonomus
Za pewnie wielu z was wie, że gady rozwinęły się z płazów i były one pierwszymi lądowymi kręgowcami. Ich sukcesem było wykształcenie zewnętrznej okrywy jajowej, dzięki której ich jaja nie wysychają w powietrzu i tym samym mogą być składane na lądzie. Hylonomus (zdj.) był jednym z pierwszych gadów, które pojawiły się na Ziemi. Był lekko zbudowanym zwierzęciem pochodzącym z okresy środkowego karbonu. Mierzył 20 cm długości i należał do rzędu Captorhinidae. Występował na terenach Ameryki Płn. Gady pojawiły się w późnym karbonie, czyli ok. 300 milionów lat temu. Ziemię zaczęły dominować grupy, które powstały przed archozaurami (gady naczelne), obejmującymi m.in. dinozaury. Anapsydy (Najwcześniejsze gady) miały jedną wspólną cechę - czaszka tych zwierząt przypomniała ciężkie kostne pudełko pozbawione jakichkolwiek otworów, z wyjątkiem oczodołów i otworów nosowych. Pierwsze gady ssakokształtne pojawiły się 300 miliomów lat temu, a ich dominacja skończyła się wraz z pojawieniem się dinozaurów. Ewolucja zrobiła swoje - Z małych jaszczurkowatych wyewoluowały zwierzęta o cięższej budowie ciała. Oligokyphus był jedynym gadem ssakokształtnym, który przetrwał aż do jury. Mierzący 50 cm długości roślinożerca posiadał rzędy wysoce wyspecjalizowanych ostrych zębów policzkowych. Tym samym zapewniały mu precyzyjne posiłkowanie. Natomiast Cynognathus był jednym z największych cynodontów. Ten łowca posiadał, podobnie jak ssaki, trzy typy zębów: tnące siekacze, sztyletowate kły i większe zęby policzkowe. Oba te gatunki należały do podrządu Cynodontia.
Oligokyphus - Rodzina Tritylodontidae (Wczesna Jura)
Cynognat - Z rodziny Cynognathidae (Wczesny Trias)
CZAS ROZPOCZĄĆ PANOWANIE
Dinozaury dominowały w trzech okresach dzieju Ziemi. Trias, Jura i Kreda. Gdy okres triasowy rozpoczął się ok. 250 milionów lat temu, życie na Ziemi było zdominowane przez gady ssakokształtne, a także inne gady, np. krokodyle. W morzach dominowały gady wodne, jak ichtiozaury i notozaury. Pod koniec okresu triasu pojawiły się pierwsze dinozaury (np. Coelophysis). Pod koniec triasu pojawiły się i szybko rozprzestrzeniły po Pangei* pierwsze dinozaury. Wiele z wczesnych gadów wymarło, a w tym samym czasie dinozaury zaczęły swoje panowanie na wszystkich możliwych miejscach na Ziemi.
*superkontynent połączony z większości lądów
Jak widać, te zdumiewające zwierzęta potrafiły szybko opanować całą Ziemię. Gdybyśmy cofnęli się w czasie, zobaczyliśmy by na każdym kroku dinozaura. Nie ważne czy byśmy byli w Chinach, czy na Antarktydzie.W czasach dinozaurów morza były pełne życia. Ryby - np. Lepidotes, z ciałem chronionym przez kostne łuski - polowały na robaki, mięczaki i inne małe stworzenia. Dno zamieszkiwały linowce, zwierzęta spokrewnione z rozgwiazdami, chwytające małą zdobycz w pierzaste, rozczłonkowane ramiona. Pospolite były również belemnity i amonity (to krewniacy ośmiornic i mątw). Do największych zwierząt należały gady morskie, jak ichtiozaury i plezjozaury, które przemierzały oceany, polując na ryby, głowonogi czy belemnity.
Wbrew pozorom to nie świąteczny karp, tylko Lepidotes (ciekawe jaka w smaku...)
I tak oto rozpoczyna się wielka dominacja tych gadów. Na razie to tyle na dziś. Mam nadzieję, że znalazła się chociaż garstka zainteresowanych
. Czołem!
16 komentarzy
Rekomendowane komentarze